|
معرفی و بررسی کتاب:
کمدی خدایان
نوشته : هوشنگ معین
زاده
درایران تایمز چاپ
امریکا شماره 1502 شهریور 1379
از : دکتر اردشیر لطفعلیان
«کمدی خدایان»
«کمدی خدایان» عنوان کتابی
است که در آن نویسنده با ترتیب سفری خیالی به آن جهان، پرسش های بسیاری
را پیرامون بهشت و دوزخ و خدا و ملایک و افلاک و به قول خود مولف، «مسائل
مربوط به الهیات» و از جمله «توحید و معاد» که احتمالا هر روز در ذهن
میلیون ها تن دیگر از موجودات انسانی نقش می بندد مطرح ساخته است.
البته این نخستین اثر
نویسنده بر این سبک و سیاق نیست، بلکه در واقع سومین مجلد از مجموعه ای
است که با کتاب «خیام و آن دروغ دلاویز!» آغاز و با «آنسوی سراب» دنبال
شده و با همین کتاب پایان یافته است.
دو اثر قبلی نویسنده بنا
به اشاره کوتاه خود او در یاداشت آغاز کتاب، با استقبال مطلوبی مواجه شده
و شاید همین استقبال مشوق او در تکمیل کار خود به این صورت بوده است.
چنانکه همه می دانند سفر
خیالی نویسندگان به جهان بعد از مرگ و بویژه سیر و سفر در دوزخ و شرح
آنچه که در آنجا می گذرد، با این کتاب آغاز نشده و سابقه آن به ادبیات
یونان باستان و آثاری چون «انئید» اثر «ویرژیل» بر می گردد.
شرح عذاب های دوزخ در متون
مذهبی یهودی، مسیحی و اسلامی نیز به تفصیل آمده است. در قرن دهم میلادی
نیز کتابی به نام «ارداویراف» به زبان پهلوی در میان جامعه پارسیان هند
پا به عرصه انتشار گذاشت ولی بی شک اثری که در این زمینه شهرت جهانی
یافته«کمدی الهی» نوشته دانته نویسنده نامدار ایتالیایی در قرن چهاردهم
میلادی است.
کتاب دارای مقدمه ای به
قلم شجاع الدین شفا است که کتاب «کمدی الهی» دانته را به فارسی برگردانده
است و طبعاً در این مقوله اطلاعات وسیعی دارد. در این مقدمه پس از اشاره
ای مشروح به پیشینه آثاری از این قبیل در ادبیات جهان چنین آمده است:
- «سفر آقای هوشنگ معین
زاده به دوزخ در عین این که تازه ترین این سفر نامه های چند هزار ساله
است، این ویژگی را دارد که تحول بزرگ عصر روشنگری بر آن گذاشته است و این
تحول بنیادین به نویسنده اجازه داده است که بر خلاف آنهای دیگر اسطوره
های کهن را با برداشتی کاملاً نو به ارزیابی بگذارد و با شهامتی بسیار
واقعیت هایی را مطرح کنه که تا پیش از عصر روشنگری حتی اگر هم ظن آنها
برای اندیشمندانی می رفت، مدارکی که جهان امروزی دانش در اختیار انسان
آغاز هزاره سوم گذاشته است نمی توانسته است پشتوانه انکار ناپذیر چنین
ظنی باشد.»
راهنمای نویسنده «کمدی
خدایان» در سفر به آن جهان عزرائیل، همان فرشته معروفی است که کار او
گرفتن جان بندگان خداست، ولی چهره ای که از عزرائیل در این کتاب پرداخته
شده کاملاً تازگی دارد.
عزرائیل نه تنها جان راوی
داستان را نمی گیرد بلکه به صورت دوستی مشفق او را در سفر دور و درازش به
آن جهان همراهی می کند و واقعیت هایی را به او می آموزد که با آنچه که از
قرن های پیش تبلیغ شده بکلی متفاوت است.
دیدگاههایی که در این کتاب
مطرح است با آموزه هایی که بویژه از طریق متولیان ادیان مختلف، به قول
نویسندهٌ مقدمه «عنوان حقایق آسمانی و ابدی» تبلیغ شده است سخت مغایرت
دارد.
در این کتاب نه تنها اثر
اندیشمندان بزرگ ایرانی مانند «خیام» را می توان دید، بلکه رد پای تفکرات
فیلسوفانی چون فیثاغورث یونانی را نیز می توان یافت.
کتاب با نثری روان نوشته
شده، طنزی برند در تمامی صفحات آن موج می زند و در مجموع کار نویسنده در
انتقال پیام خود به خوانند با توفیق قرین است.
 |
