معرفی و بررسی کتاب :

در نشریه مهر سوئد

 شماره 13 سال 1998

آنسوی سراب

 کتاب «آنسوی سراب» قطعاً بهترین کتاب سال نیست، اما شاید به نوعی از جذاب ترین ها باشد. خواندن کتاب از لطف خاصی برخوردار است. زبان آن روان، به نحوی راحت و بسیار شخصی می باشد. و البته ترکیب زبان شخصی با شیوهٌ «تعریف کردن» که در ادبیات فارسی سنتی قدیمی است برای خواننده راهی باقی نمی گذارد مگر این که او  با کمال میل و یا میل شخصی، خود را وارد گفتگو مابین خالق و مخلوق کند، مابین خداوند و انسان خاکی.

   سئوال هایی که راوی از خداوند می کند، سئوال هایی است که هر انسان باریک بینی در تمام طول تاریخ بشری از خود و خالق خود کرده است.

   هوشنگ معین زاده از دانش گستردهٌ خود در تاریخ، مذاهب و فلسفه، به شیوهٌ رند گونه ای استفاده  می کند. همه چیز با قدرت تخیل نویسنده در قالب قصه ریخته می شود تا با زبان زیبای طنز بازگو شود. اما شاید معین زاده نیروی خود را تنها در بعد فلسفی کار، به کار می گرفت، چرا که بسیاری از سئوال و جواب های فلسفی – دیالکتیک – به تنهایی توان آن را دارند که موضوع اصلی «آن سوی سراب» باشند. «آن سوی سراب» در فرم فلسفی خود به اندازهٌ کافی خواندنی است.

   اما هم زمان، خوانندهٌ هیچ کتاب و مقاله ای احتیاج ندارد که مرید نتیجه گیری های یک نویسنده باشد. و این مرید بی چون و چرا بودن هم، هدف معین زاده نیست، بلکه بر عکس: دقیقاً این همان چیزی است که معین زاده با درستی به انتقاد می گیرد.

   اطاعت کورکورانه، و حتی اگر هم خواننده با تمامی نظرات و نتیجه گیری های نویسنده مخالف باشد، نمی شود منکر توانایی معین زاده در نگارش شد.

اگر « آن سوی سراب» در همین اروپا به زبان دیگری غیر از فارسی نوشته و منتشر شده بود - به یکی از زیان های اروپایی به عنوان مثال - قطعاً با کتاب و نویسندهٌ آن برخورد دیگری شده بود. بحث ها و گفتگوها در گرفته بود و « آن سوی سراب» و «هوشنگ معین زاده» دو نام جنجالی در بین اندیشمندان بود.